Ratusz zbudowany w stylu gotyckim w drugiej połowie XIV w., tuż po uzyskaniu przez Olsztyn praw miejskich.
Do 1915 r. stanowił siedzibę władz miasta. Początkowo budynek składał się tylko z jednego skrzydła, umiejscowionego w południowo-zachodniej stronie rynku. W 1620 r. uległ spaleniu, podobnie jak większa część miasta. Cztery lata później został odbudowany. Jego oblicze zmieniło się wówczas całkowicie. Władze miasta zajmowały wówczas całe piętro budynku, podczas gdy parter przeznaczony był dla celów handlowych.
W czasie przebudowy pojawiła się również wieża służąca za wartownię, a handel zakwitł również w piwnicach Starego Ratusza. W drugiej połowie XVIII w. zrealizowano generalny remont budynku i wkrótce później, w 1880 r., z Ratusza całkowicie zniknęły stanowiska handlowe.
W dwudziestoleciu międzywojennym w miejscu dawnego browaru koło północnej części budynku stanęło trzecie, północno-wschodnie skrzydło (drugie, północno-zachodnie zbudowano w połowie XVIII wieku). W 1945 r. Stary Ratusz spłonął po raz drugi i w l. 1946-1949 zrekonstruowano go.
Po odbudowie zabrakło już charakterystycznego detalu – wieży. W 2003 r. z okazji 650-lecia miasta budynek Ratusza przeszedł kapitalny remont. Wtedy też zdecydowano się na odrestaurowanie wieżyczki, a pod warstwą tynku w części południowej budynku odkryto oryginalne elementy gotyckie, w tym tzw. „ośle grzbiety”, które są charakterystyczne dla późnego gotyku. Wartość zabytkową posiadają również średniowieczne piwnice, umiejscowione w południowo-zachodnim skrzydle (po II wojnie światowej zasypane gruzem).
Atrakcją dla turystów jest zegar słoneczny umieszczony na południowej ścianie budynku.
Obecnie w budynku mieści się Wojewódzka Biblioteka Publiczna.
Źródła: Wikipwdia, WBP Olsztyn