Ministerstwo Klimatu i Środowiska przedstawiło szczegóły dotyczące zasad funkcjonowania systemu kaucyjnego, który obejmie sklepy sprzedające napoje w opakowaniach objętych kaucją. Nowe przepisy mają usprawnić zbiórkę pustych opakowań po napojach, zwiększyć poziom recyklingu oraz ograniczyć ilość odpadów trafiających do środowiska.
Kto będzie musiał przystąpić do systemu?
Obowiązek uczestnictwa w systemie kaucyjnym będą miały sklepy o powierzchni powyżej 200 m². Będą one zobowiązane do przyjmowania wszystkich opakowań objętych systemem i zwrotu kaucji klientom.
Z kolei mniejsze sklepy, o powierzchni do 200 m², będą mogły dobrowolnie przyjmować puste opakowania, z możliwością ograniczenia zbiórki do wybranych materiałów – np. tylko plastikowych butelek lub puszek aluminiowych.
Wyjątek dotyczy sklepów, które sprzedają napoje w szklanych butelkach wielokrotnego użytku – te placówki będą musiały prowadzić ich zbiórkę niezależnie od wielkości sklepu.
Umowy z operatorami i sposób działania systemu
Każdy sklep oferujący napoje ze znakiem kaucji będzie zobowiązany do zawarcia umowy z operatorem systemu kaucyjnego.
Duże sklepy (powyżej 200 m²) muszą podpisać umowy z każdym operatorem, który się do nich zgłosi.
Małe sklepy (do 200 m²) powinny zawrzeć umowę z co najmniej jednym operatorem.
Klienci przy zakupie napojów w opakowaniach objętych systemem zapłacą dodatkową kwotę kaucji, która zostanie doliczona przy kasie. Zwrócenie pustego opakowania – w sklepie lub automacie – pozwoli na odzyskanie tej kwoty.
Co ważne, paragon nie będzie wymagany przy zwrocie opakowania, a kaucję można będzie odzyskać w dowolnym punkcie zbiórki. Nie należy jednak zgniatać opakowań przed oddaniem, ponieważ może to uniemożliwić ich identyfikację.
Punkty zbiórki w każdej gminie
Zgodnie z przepisami, w każdej gminie musi powstać co najmniej jeden stacjonarny punkt odbioru opakowań objętych systemem kaucyjnym. Dopuszczalne będzie także tworzenie takich punktów poza sklepami, np. w specjalnych automatach ustawionych w przestrzeni publicznej.
W przypadku automatów umieszczonych np. w szkołach czy urzędach, instytucja nie będzie uznawana za jednostkę handlową. W takim przypadku obowiązki związane z systemem będą spoczywały na właścicielu automatu.
Zwrot kaucji i ochrona konsumentów
Kaucja musi być zwracana w formie pieniężnej, niezależnie od tego, czy opakowanie zostało oddane ręcznie, czy przez automat. Jeśli urządzenie wydaje bon, klient ma prawo zażądać wypłaty gotówki. Sklep ma obowiązek umożliwić jej realizację – nie może uzależniać wypłaty od dokonania zakupów.
Dopuszczalne będą również płatności bezgotówkowe, co ma zapewnić większą wygodę i dostępność systemu.
Co stanie się z zebranymi opakowaniami?
Zebrane opakowania trafią do operatora systemu kaucyjnego, który odpowiada za ich dalsze przetwarzanie. Butelki i puszki będą sortowane, oczyszczane oraz przygotowywane do recyklingu.
Plastikowe butelki i puszki aluminiowe zostaną skierowane do zakładów przetwarzających, gdzie powstaną z nich surowce wtórne, takie jak regranulat PET czy aluminium.
Szklane butelki wielokrotnego użytku wrócą do producentów napojów, gdzie zostaną umyte i ponownie wykorzystane.
Wdrożenie systemu kaucyjnego to krok w stronę gospodarki o obiegu zamkniętym, który ma na celu nie tylko ochronę środowiska, ale też budowanie nawyków odpowiedzialnego gospodarowania odpadami wśród konsumentów i przedsiębiorców.