Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy mający zapewnić środki na budowę pierwszej polskiej elektrowni jądrowej. Spółka odpowiedzialna za realizację inwestycji dostanie w tym celu ponad 60 miliardów złotych z budżetu państwa. „To milowy krok w stronę polskiej niezależności energetycznej” – mówi Wojciech Wrochna, Pełnomocnik Rządu ds. Strategicznej Infrastruktury Energetycznej.
Z perspektywy bezpieczeństwa energetycznego kraju, przyjęty przez Radę Ministrów nowy projekt ustawy zapewniający środki na budowę pierwszej polskiej elektrowni jądrowej jest prawdziwym przełomem. A elektrownia o mocy do 3750 MWe to historyczna inwestycja, która otwiera Polsce drzwi do grona państw posiadających nowoczesne źródła energii.
Model finansowania pierwszej elektrowni
Osobą odpowiedzialną za projekt finansowania i budowy pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce jest Wojciech Wrochna, Pełnomocnik Rządu ds. Strategicznej Infrastruktury Energetycznej oraz Sekretarz Stanu w Ministerstwie Przemysłu.
"Budowa elektrowni jądrowej to praca na wielu poziomach. Potrzebna jest technologia, operator i wykonawca, ale przede wszystkim potrzebne jest finansowanie. Bez zapewnionych środków, projekt pozostaje jedynie planem na papierze. Decyzja rządu o przeznaczeniu konkretnych pieniędzy na ten cel pokazuje, że Polska myśli o tym projekcie poważnie" - mówi Wojciech Wrochna.
Pieniądze są rzeczywiście konkretne. Na sfinansowanie zlokalizowanej na Pomorzu elektrowni jądrowej generującej moc zbliżoną do obecnie największej polskiej elektrowni węglowej w Bełchatowie rząd planuje przeznaczyć z budżetu państwa 60,2 mld złotych.
Jak czytamy w projekcie ustawy, 30% kosztów inwestycji zostanie pokrytych ze środków własnych podmiotu odpowiedzialnego za jej przygotowanie i realizację, tj. spółki Polskie Elektrownie Jądrowe (PEJ). Środki te będą stopniowo zwiększane poprzez podwyższanie kapitału zakładowego spółki do 2030 roku. Pozostałe 70% finansowania ma natomiast pochodzić głównie z kredytów zagranicznych, oferowanych m.in. przez Export-Import Bank of the United States.
Zielone światło Komisji Europejskiej
Co ważne, projekt uzyskał już pierwsze akceptacje na forum unijnym. 18 grudnia Komisja Europejska wydała w tej sprawie decyzję, która otwiera tak zwane postępowanie wyjaśniające dotyczące pomocy publicznej na budowę pierwszej polskiej elektrowni jądrowej. "Pozwala nam to rozpocząć szczegółowe rozmowy z Komisją Europejską o modelu finansowania. Bez tego, projektu nie można byłoby zrealizować" – wyjaśnia W. Wrochna. Przypomina także, że „poprzedni rząd nic w tym kierunku nie zrobił. Dopiero rząd Premiera Tuska złożył w tej sprawie wniosek notyfikacyjny do Komisji Europejskiej”.
Od planów do działań
Faktycznie, mimo rosnącego zapotrzebowania na prąd i nasilających się globalnych wyzwań klimatycznych, projekt rozwoju polskiej energetyki jądrowej nie doczekał się w ostatnich latach znacznych postępów.
"Model postępowania zintegrowanego, cała procedura wyboru technologii i finansowania projektu, był gotowy już w 2015 roku. Zostawiliśmy - mówię "my", bo sam byłem wtedy zaangażowany w projekt jako doradca - następcom gotowy zestaw zadań do wykonania" – tłumaczy Wrochna. "Niestety, przez 8 lat rządów PiS bardzo dużo mówiono, ale zrobiono w zasadzie niewiele. Zakończono jedynie badania lokalizacyjne i środowiskowe rozpoczęte jeszcze przez ówczesny zarząd spółki" - dodaje.
Gwarancja energetycznej niezależności
Rozwój energetyki jądrowej ma dla Polski znaczenie strategiczne. Już na początku przyszłej dekady, nasze zapotrzebowanie na energię może przewyższyć możliwości jej wytwarzania. Jak wynika z analiz, krajowy system elektroenergetyczny stoi przed wyzwaniem stopniowego wyłączania mocy wytwórczych opartych na paliwach kopalnych, a bez nowych, stabilnych źródeł energii, istnieje ryzyko przerw w dostawach prądu.
Przyłączenie do sieci bezemisyjnych i dyspozycyjnych wielkoskalowych bloków jądrowych jest więc szansą na zwiększenie polskiego bezpieczeństwa energetycznego, ale też krokiem w stronę ograniczenia emisji dwutlenku węgla i realizacji unijnych celów klimatycznych.
"Energetyka jądrowa to czysta, nieemisyjna energia, której potrzebuje dziś przemysł. W odróżnieniu od OZE, to również gwarancja dostaw stałej, niezależnej pogodowo energii" – mówi W. Wrochna. Jej najważniejszą zaletą jest jednak coś innego. To gwarancja energetycznej niezależności i bezpieczeństwa. "Mając u siebie elektrownię jądrową, to my będziemy decydować o produkcji energii. To milowy krok w stronę polskiej niezależności energetycznej" – zaznacza.
Projekt przewiduje, że pierwsze środki na realizację inwestycji zostaną przekazane już w tym roku. Koszty budowy elektrowni rozłożono do 2030 roku, a cała inwestycja ma być finansowana zgodnie z zasadą „equity first” – w pierwszej kolejności wykorzystanie wkładu własnego, a następnie zaciąganie kredytów.
Zgodnie z treścią ustawy, spółka PEJ zostanie też wyłączona z obowiązku wpłat z zysku do budżetu państwa, co zmniejszy jej obciążenia finansowe. Wprowadzone zostaną również zasady dotyczące przekazywania skarbowych papierów wartościowych przez Skarb Państwa jako wkładu kapitałowego, z uwzględnieniem ochrony interesów państwa. Ponadto, w trosce o zapewnienie lepszego nadzoru nad realizacją inwestycji, Pełnomocnik Rządu ds. Strategicznej Infrastruktury Energetycznej będzie monitorować wydatkowanie środków i składać coroczne raporty Radzie Ministrów.
źródło: KPRM